Grodzisko (618 m)

Zalesiony, wyniosły szczyt w północnej części Beskidu Wyspowego. Mimo stosunkowo niewielkiej wysokości bezwzględnej, jego sylwetka znacznie wyróżnia się na tle pogórskiego krajobrazu i jest doskonale widoczna od strony Bochni i Krakowa. Od najdawniejszych czasów był też niezwykle ważnym punktem osadniczym w tej części Małopolski. Panorama w kierunku południowo-zachodnim rozciąga się z pobliskiego przysiółka Podgrodzisko.
Wierzchołek ma kształt cypla o stromych zboczach, opadających prawie 300 m w stronę dolin Stradomki i Krzyworzeki. Znajdują się tu resztki prehistorycznego grodziska o imponujących rozmiarach. Majdan grodziska ma kształt owalu, otoczonego wysokim wałem i rowem głębokości do 2 m. Całość porasta stary las bukowy. Niesamowita jest atmosfera tego zakątka.
Grodzisko było badane przez wielu archeologów, między innymi A. Żakiego, J. Kostrzewskiego, M. Cabalską. Znaleziono tu narzędzia, broń i naczynia gliniane, świadczące o długim procesie osadniczym, sięgającym V w. p.n.e. Stały tu na pewno grody: kultury łużyckiej, wczesnośredniowieczny i średniowieczny. Ułamki naczyń grafitowych posłużyły do wysunięcia hipotezy, że Grodzisko było zamieszkane przez ludność pochodzenia celtyckiego. G. Leszczyński opisuje również, że niegdyś istniały tu trzy bramy: zachodnia, północna i największa południowa. Drewniane obwarowania były wypełnione żwirem, a przed nimi stało kamienne przedpiersie.
W okresie kształtowania się państwa polskiego gród musiał spełniać ważną rolę w systemie fortyfikacyjnym południowych rubieży Małopolski. Zagadkowa pozostaje wciąż kwestia upadku jego znaczenia i ostatecznego zniszczenia w XII/XIII w. Najprawdopodobniej wynikało to z rozszerzenia się granic państwa na południe i wschód, przez co obronna rola grodu już nie była tak istotna. Jednocześnie miejscowości leżące w dolinach rzecznych (np.  Dobczyce, czy Szczyrzyc) miały już znacznie lepsze warunki rozwoju, co pozwoliło im zdominować stary gród szczytowy. Istnieje również wersja spalenia zamku przez Tatarów podczas najazdu w 1287 r.
Jeszcze pod koniec XIX w. ślady obwałowań ziemnych, resztki fosy i bram musiały być całkiem spore, bo opracowany wówczas „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego ….” podaje, że był to „gród wielce potężny”.
W czasie wojny na szczycie znajdował się schron partyzancki (jego resztki to wyrwa w stoku wału po stronie płd.-zach.). W 1944 r. pochowano tu partyzantów poległych w walkach z okupantem. Po wojnie ich zwłoki ekshumowano i złożono na cmentarzu w Dobczycach i innych parafiach. Usypana z kamieni mogiła z krzyżem jest tylko symboliczna.
Po 1945 r. fragmenty wałów grodziska były dosyć mocno zdewastowane przez okoliczną ludność (z kamienia budowano podmurówki domów) oraz przechodzących turystów.  Obecnie szczyt grodziska upodobali sobie, niestety, sataniści z okolic Krakowa, którzy przychodzą tu niekiedy odprawiać swoje obrzędy.
Z pozostałościami średniowiecznego zamku związana jest legenda o rycerzu z drużyny Bolesława Śmiałego, który tak kochał swoją żonę, że zawczasu kupił dla przyszłego potomka szczerozłotą kołyskę. Niestety, wkrótce musiał pod wodzą króla wyruszyć na kolejną wyprawę wojenną, z której długo nie wracał. Niewdzięczna małżonka zdradziła męża, a urodzone „z nieprawego łoża” dziecko chowała w złotej kołysce. Po pewnym czasie rycerz wrócił z dalekiej wyprawy owiany wojenną chwałą. Przestraszona matka wyrzuciła dziecko w złotej kołysce z zamkowej wieży. Dojrzał to ów rycerz, zawrzał straszliwym gniewem i - podparłszy własną włócznią bramę - kazał podpalić zamek. Wszyscy mieszkańcy wraz z niewierną małżonką spłonęli żywcem, a rycerz wyruszył na wieczną tułaczkę.
Na grzbiecie odchodzącym od szczytu w kierunku wschodnim znajduje się jeszcze jedno grodzisko, nazywane „Klasztorzyskiem”. Część badaczy sugeruje istnienie w tym miejscu, w średniowieczu klasztoru benedyktynów.
Dolina Stradomki, Grodzisko i okolice „występują” w powieści Karola Bunscha pt. „Dzikowy skarb”.
 

Warte uwagi

aaaaa

To jest takie testowe miejsce, 123, To jest takie testowe miejsce, 123 To jest takie testowe miejsce, 123 To jest takie testowe miejsce, 123 To jest takie testowe miejsce, 123.

Patronat medialny

Partnerzy