Piękny, widokowy szczyt w centralnej części Beskidu Wyspowego, otoczony dolinami Łososiny i potoku Słopnickiego. W tradycji miejscowej dzieli się na Łopień Dobrski i Tymbarski, choć faktycznie posiada trzy zasadnicze kulminacje, z których najwyższa jest zachodnia. Szczyt wschodni nazywany jest przez mieszkańców Słopnic Górą Wzory (na mapach Łopień Wschodni).  Z grzbietowych polan Zawadówki, Cechówki i Myconiówki oraz szczytowej polany Jaworze rozciągają się wspaniałe panoramy. Dla całego masywu ludność pobliskich wiosek używa również nazwy Złotopień. To określenie potwierdza dziewiętnastowieczny podróżnik Jan Rostworowski, który zwiedzał okolice Dobrej w 1813 r. Wspominał on, że mieszczanie tymbarscy przekuwali znaleziony tu w podziemnych sztolniach złoty kruszec na monety. Ci sami mieszczanie - według innej legendy - wyrabiali znakomite gonty z drewna ścinanego na Łopieniu, za co otrzymywali sowite wynagrodzenie w złocie. Rostworowski przytacza także podanie o tajemniczym dziadku, który miał zbierać na szczycie kamienie, przetapiane później w kuźni na złoto. Podobno i dzisiaj, gdy pasąca się krowa lub owca pogrzebie kopytem, spod jej nóg wyskakują grudki cennego kruszcu. Złota można podobno szukać na pagórku zwanym Ostrysem, gdzie znajduje się wejście do jaskini, przez którą podziemnym przejściem można dostać się aż na Mogielicę. Górale mówią, że dawniej chowano się tutaj przed poborem do wojska, choć jeszcze chętniej szukali tu schronienia zbójnicy. Z kolei na tzw. Jeziorkach topiono podobno niegdyś ciała samobójców.

Na polanie Parkijówka, na zachodnich zboczach Łopienia ukrywali się w czasie hitlerowskiej okupacji dobrzańscy Żydzi.

Na szczytowej polanie Jaworze znajduje się współczesna kapliczka z figurą Matki Boskiej, wystawiona w 2006 r. oraz kilka ławek dla turystów. 

Będąc na polanie Jaworze, warto zejść kilkadziesiąt metrów na zachód, do polanki zwanej Widny Zrąbek, z której otwiera się malowniczy widok na dolinę górnej Łososiny. Polanka została w części wykarczowana przez startujących stąd paralotniarzy. Z inicjatywy J. Kałużnego, ks. J. Puchały oraz mieszkańców Jurkowa wystawiono tu w 2008 krzyż, poświęcony Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II oraz mały ołtarz polowy. 

W rejonie szczytu Łopienia Środkowego (na wschód od skrzyżowania szlaków rowerowych), na rozległej wierzchowinie pomiędzy Czechówką a Chechłówką można odnaleźć rozległe obniżenie z unikalnym torfowiskiem wysokim. To miejsce, nazywane przez miejscowych „bagnami łopieńskimi” lub „jeziorkami”,  stanowi fragment starego rowu grzbietowego, który powstał na skutek rozsunięcia się pakietów skalnych.

W podaniach ludowych i legendach (również tych o podziemnych przejściach i niedostępnych jaskiniach) jest zawsze jakieś ziarno prawdy. Przekonali się o tym grotołazi z Dębicy i Limanowej, którzy w sezonie jaskiniowym 1996/97 odkryli na terenie Beskidu Wyspowego 14 nowych obiektów, z czego dwa powyżej 100 m długości właśnie na stokach Łopienia. Największa jaskinia nazywana Zbójecką (o jej istnieniu na stokach północnych Łopienia wspominał już K. Sosnowski w swym „Przewodniku po Beskidach Zachodnich”), o łącznej długości korytarzy prawie 433 m jest aktualnie jedną z największych jaskiń w polskich Karpatach fliszowych. Została zlokalizowana i zinwentaryzowana w sierpniu 1997 r. przez B. Bubulę, P. Lesieckiego i B. Sułkowskiego. Jej odkrycie stało się również sensacją przyrodniczą, jako że w środku znajduje się wielka kolonia podkowców małych, licząca prawie 500 osobników. Jest to największa kolonia tego gatunku w Polsce i jedna z 5 największych kolonii nietoperzy w kraju.  Na dnie Jaskini Zbójeckiej zalega w niektórych miejscach warstwa guana o grubości prawie 10 cm, co również stanowi ewenement na skalę ogólnopolską. Oprócz Jaskini Zbójeckiej na stokach Łopienia znajduje się jeszcze kilka dużych jaskiń, np. jaskinia Czarci Dół (125 m) oraz jaskinia Za Studnią (te ostatnie w osuwisku zwanym „Czartorysko” – od czartów). Na zboczach Łopienia można znaleźć także kilka niewielkich wodospadów, interesujące źródło „Głodna Woda” (na wys. 900 m) oraz wychodnie skalne w kilku zgrupowaniach („Na Ostrysie”, „Na Wiśni”, „Wietrzne Skały”, „Zbójeckie Skały”). Rosną tu rozległe i świetnie zachowane drzewostany jodłowe, niektóre jodły dorastają do 50 m wysokości. Jaskinie wraz z w/w torfowiskiem zostały objęte ochroną w sieci Natura 2000 jako tzw. „Uroczysko Łopień”. Stokami Łopienia od strony Słopnic biegnie przyrodnicza ścieżka edukacyjna „Przełom Czarnej Rzeki”.