Czarny Potok

Duża wieś we wschodniej części Beskidu Wyspowego, malowniczo położona w ?Dolinie Kwitnącej Jabłoni?.

Posiada znakomite warunki rekreacyjno-wypoczynkowe, z okolicznych pokrytych sadami wzniesień rozciągają się wspaniałe widoki w kierunku Tatr, Pienin i Kotliny Sądeckiej. Jest jednym z ważniejszych ośrodków sadowniczych w okolicy.
Ślady najstarszego osadnictwa pochodzą z okresu neolitu. W okresie wczesnośredniowiecznym rozwinęło się osadnictwo na wzniesieniu Gródek, które od strony zachodniej kulminuje nad wsią. Z czasów rzymskich pochodzą ozdoby ceramiczne i monety znalezione w trakcie budowy tut. szkoły. 
Najstarsze źródła pisane, dotyczące Czarnego Potoku pochodzą z początku XIV w. i nawiązują do właścicieli lub zarządców miejscowości: Pawła z Czarnego Potoka, Petermanusa ze wsi Scarnipotok, czy komesa Grzegorza. Parafia powstała prawdopodobnie w 2 połowie XIII w. z fundacji miejscowych rodów rycerskich. Z braku dokumentów pisanych niewiele wiemy o pierwszej świątyni, poza tym, że powstała równolegle z erygowaniem parafii. Drewniany kościół p.w. św. Marcina zbudowano i konsekrowano w 1449 r., być może na miejscu pierwszej czarnopotockiej świątyni. O drugim tut. kościele wspominają rejestry świętopietrza i dziesięcin z XV w., a w dokumencie z 1608 r. zaznaczono, że świątynia jest bardzo maleńka. Pod koniec XVI w. parafia obejmowała wsie Czarny Potok i Jastrzębie, potem sukcesywnie dołączano do niej również Młyńczyska, Szczereż, Jadamwolę i Olszanę.  W XV i XVI w. tutejsze dobra należały do rodu Ryterskich herbu Topór, a potem Pielszów i Wielogłowskich. Istniała karczma i folwark, około 1596 r. powstała szkoła parafialna. Ilość mieszkańców wynosiła ok. 270 osób, w XVIII wieku już ok. 400. U schyłku XIX w. w Czarnym Potoku mającym powierzchnię ok. 890 mórg zamieszkiwało 452 katolickich mieszkańców oraz kilkudziesięciu Żydów. Działała szkoła ludowa i karczma, a właścicielem wsi był Hipolit Reklewski - człowiek niezwykle gościnny, do którego zjeżdżała na posiady i zabawy szlachta z całej okolicy. Drewniany dwór Reklewskich spłonął w latach 30-tych XX w. W okresie międzywojennym przyjeżdżała do Czarnego Potoku znana powieściopisarka Zofia Kossak-Szczucka. Jej powieść „Złota wolność” osadzona jest w XVII-wiecznych realiach wsi i szlacheckiej Rzeczpospolitej.
W trakcie II wojny światowej działała ludowa organizacja konspiracyjna, tzw. Chłopska Straż (Chłostra), aktywny był Ludowy Związek Kobiet i Zielony Krzyż. Piękny przykład patriotyzmu i odwagi dali w czasie okupacji miejscowi kapłani. Po wojnie Czarny Potok stał się jednym z największych ośrodków sadownictwa w Kotlinie Sądeckiej oraz lokalnym sanktuarium.
 

Warte uwagi

Patronat medialny

Partnerzy