Kanina

Malownicza wieś we wschodniej części Beskidu Wyspowego. Jej zabudowania sięgają wys. ponad 600 m i są zgrupowane w grzbietowej części grzbietu Litacza, nazywanego też Pasmem Kanińskim.

Przechodzi tędy droga krajowa nr 28 z Limanowej do Nowego Sącza, odznaczająca się wybitnymi walorami krajobrazowymi. 
Kanina jest jedną z najstarszych osad w tej części Beskidu Wyspowego. Prawdopodobnie ma już XIV-wieczną metrykę, ponieważ źródła z 1401 r. wspominają o wsi Canina, lokowanej na prawie niemieckim. W XV w. istniała tu już parafia. W „Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego…” z końca XIX w. czytamy że: „na najwyższym dziale (595 m.n.p.m.), w miejscu dominującym nad całą okolicą, stoi starożytny modrzewiowy parafialny kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, założony roku 1138, którego głosy dzwonów, płynąc dolinami łączą się z dzwonami sąsiednich parafii wspólną modlitwą harmonii, co zwłaszcza cichym wieczorem po rosie sprawia wrażenie nie do opisania. Samo położenie tego kościoła świadczy o wielkiej jego starożytności i o pierwotnym przeznaczeniu głoszenia chwały Bożej…”.
Kanina stanowiła w XVI/XVII w. własność Giedków herbu Gryf, Wielogłowskich, Wierzbiętów, później Otwinowskich. Wśród miejscowej ludności do końca XIX w. przekazywano opowieść o wielkim rowie wyoranym w ziemi, po południowej stronie pasma Litacza, który miał oznaczać granicę ziem, zajętych przez Austrię po 1770 r.
W historii Kaniny odnajdujemy interesujący epizod z czasów I wojny światowej. W pierwszych dniach grudnia 1914 r. do Kaniny podeszły oddziały Legionów Polskich pod dowództwem Józefa Piłsudskiego. Wiedząc, że w sąsiednia wieś Wysokie jest opanowana przez Rosjan uzyskał on w sztabie austriackim zgodę na atak na pozycje rosyjskie. Szturm zakończył się pełnym sukcesem, a legioniści ruszyli w kierunku Nowego Sącza.
We wsi znajduje się murowany kościół p.w. św. Marii Magdaleny. Poprzedni drewniany, dwukrotnie płonął (ostatni raz w 1886 r.). Po pożarze plac kościelny poszerzono i wybudowano nową obszerną świątynię, którą konsekrował biskup Ignacy Łobos w 1898 r. Jest budowlą eklektyczną (neogotycko-neoromańską), jednonawową, z węższym od nawy prezbiterium, sygnaturką i strzelistą wieżą.
Ponadto, w Kaninie kapliczka z 1871 r., postawiona jako votum dziękczynne za uzdrowienie Anny Kubackiej. Na granicy z Siekierczyną, na wzgórku zwanym „Jonina”, znajdują się ślady wałów, być może jest to pozostałość dawnego grodu średniowiecznego. Wstępne badania archeologiczne przeprowadzone w tym miejscu nie wykazały jednak śladów budowli obronnej.
Z Kaniny pochodzi piękny drewniany wiatrak, zbudowany początkiem XX w. przez rodzinę Kornasiów. Aktualnie znajduje się w Sądeckim Parku Etnograficznym w  Falkowej. 
 

Warte uwagi

Patronat medialny

Partnerzy