Łostówka

Długa wieś (1440 mieszkańców) w cienistej, zacisznej dolinie potoku Mszanka i Łostówka, położona u podnóży Ćwilina i pasemka Ostrej i Ogorzałej. Podobnie jak w innych sąsiednich miejscowościach większość tutejszych domostw jest skupiona wzdłuż głównej ulicy i potoku (?rzyki? ? jak mówią miejscowi), a część na osiedlach, tzw. ?rolach?, rozrzuconych po stokach Czarnego Działu i Ogorzałej (rola Wsołowska, Farganusowska, Banikowska?), pamiętających czasy osadnictwa wołoskiego.

Nazwa wsi wywodzi się od imienia „Włost”, który był prawdopodobnie pierwszym administratorem wsi z ramienia jej właścicieli  - cystersów ze Szczyrzyca. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z  1254 r., wspomina się o nadaniu tej osady klasztorowi w Szczyrzycu. W najstarszych dokumentach wymienia się również nazwę Słostówka i Włostówka. Z akt tzw. „wizytacji radziwiłłowskiej” z 1596 r. dowiadujemy się, że wieś była przyporządkowana parafii w Mszanie Dolnej (Villa Mszana, quondam oppidium. Ad parochiam pertinent villae: Mszana superior et inferior, Miescisko, Slomka, 
Lostowka, Łetowe, Witow, Konina, Poremba, Olszowka, Gliśne”). Pod koniec XIX w. była to dość ludna miejscowość, jej właścicielem była rodzina Wodzickich, dzierżąca tzw. klucz wielkoporębski. Na potoku Łostówka pracowały wówczas dwa młyny.
W okresie międzywojennym funkcjonował tu sklep, szkoła, biblioteka gromadzka krakowskiego Towarzystwa Czytelni Ludowych, prężnie działało koło Stronnictwa Ludowego posiadające własny sztandar.
Wieś była przedmiotem badań etnograficznych znanego ludoznawcy Sebastiana Flizaka, który pochodził z pobliskiej Mszany Dolnej. Wśród miejscowych górali – Zagórzan - po dziś dzień żywe są liczne podania i legendy. Jedna z nich mówi o tym, że w pobliskim Lesie Tobołowym, w ogromnych jaskiniach przebywają uśpieni rycerze. Będą oni spali aż do sądnego dnia, kiedy to wstaną i zawojują cały świat.
W dolnej części wsi przy wąskiej drodze wiodącej do Mszany Dln. znajduje się duża kaplica pw. Św. Barbary z 1833 r., fundacji Szymona Dziedziny. Kapliczka jest murowana, kryta blachą, wewnątrz znajduje się obraz św. Barbary, który jest otaczany wielką czcią przez mieszkańców.  Na 4 grudnia odprawiane są tutaj nabożeństwa ku czci patronki kaplicy. Można tu też zobaczyć figury innych świętych (np. św.  Wojciecha) oraz zabytkowy, drewniany krucyfiks. W pobliskim osiedlu Niedośpiały (przy zielonym szlaku na Ogorzałą) kilka ładnych chałup zagórzańskich oraz kamienno-drewniany spichlerz.
W środkowej części wsi, obok okazałego gospodarstwa agroturystycznego „Oberwanka” można zobaczyć ładny, drewniany budynek z końca XIX w. z charakterystyczną „wyżką” oraz studnię z żurawiem.
We wsi mieszka kilku znanych twórców ludowych, m.in. p. Maria Łabuz zajmująca się wyszywaniem gorsetów, koronek i malowaniem na szkle oraz p. Barbara Chorągwicka, która haftuje obrusy i serwetki. 
 

Warte uwagi

Powiązane informacje

Gospodarstwo agroturystyczne

Anna Bajorska Łostówka 14

Gospodarstwo agroturystyczne

Maria Farganus Łostówka 243

Gospodarstwo agroturystyczne „Oberwanka”

Wiesław Bierówka Łostówka

Gospodarstwo agroturystyczne

Zofia Kiełtyka Łostówka 24

Patronat medialny

Partnerzy